Παιδί » Μαμαδες » Η Ντομάτα στη Διατροφή μας και η Αξία της

Η ντομάτα ή “tomati” όπως είναι το κανονικό της όνομα στη γλώσσα των Αζτέκων, σημαίνει “σαρκώδες φρούτο”. Μερικά από τα ονόματα που δόθηκαν κατά καιρούς στον κόκκινο ζουμερό καρπό της ντομάτας είναι “ροδάκινο του λύκου”, “σχρυσό μήλο” και “φρούτο του πάθους”.

Στη βοτανολογία χαρακτηρίζεται ως φρούτο, μέχρι που το 1893, με βάση τη δικαστική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Η.Π.Α. , η ντομάτα ανακηρύχθηκε ως λαχανικό. Πιο συγκεκριμένα, η ντομάτα (Solanum lycopersicum) είναι μονοετές φυτό, ζει μόνο μερικά χρόνια και έχει πάνω από 10.000 ποικιλίες και υβρίδια.

Προέρχεται από την Κεντρική και Νότια Αμερική (Περού), όπου και καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά από Ινδιάνους και Αζτέκους. Έπειτα, μέσω του Περού, μεταφέρθηκε με τη μορφή ζιζανίου με σπόρους καλαμποκιού στο Μεξικό. Στην Ευρώπητην έφεραν οι Ισπανοί θαλασσοπόροι τον 16ο αι. μαζί με το καλαμπόκι, την πατάτα και την πιπεριά. Στη χώρα μας άρχισε να καλλιεργείται συστηματικά από το 1925 και υπήρξε στις προηγούμενες δεκαετίες το εθνικό μας κολατσιό μαζί με το ψωμί και τις ελιές.

Η απήχηση που βρήκε από τους καταναλωτές της ήταν τέτοια ώστε η ζήτηση της έφτασε να σημειώνει ραγδαία αύξηση. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι στη δεκαετία του ’60, η παραγωγή της ντομάτας έφθανε μόλις τους 400.000 τόνους, ενώ το 2004 άγγιξε τους 1.900.000!

Θρεπτικά στοιχεία και οφέλη για την υγεία

Η ντομάτα αποτελείται από 94,5% νερό  και ένα σύνολο θρεπτικών συστατικών. Είναι ιδιαίτερα πλούσια σε βιταμίνη C, βιταμίνη Α, μεγάλες ποσότητες κιτρικών και οξαλικών οξέων, β-καροτένιο, φολικό οξύ, βιταμίνη Ε, σελήνιο, κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, ψευδάργυρο, χαλκό και μαγγάνιο. Περιέχει επίσης μεγάλη ποσότητα της αντιοξειδωτικής ουσίας λυκοπένης, ενώ δεν περιέχει χοληστερόλη, σχεδόν καθόλου νάτριο και καθόλου κορεσμένα λίπη.

Η ντομάτα βοηθάει στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού, λόγω των υψηλών ποσοστώνβιταμίνης C.  Η κατανάλωση 2 ντομάτωνν είναι ικανή να καλύψει κατά το ήμισυ την ημερήσια ανάγκη του ανθρώπινου οργανισμού για βιταμίνη C. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η τακτική  κατανάλωσή της, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου σε ποσοστό που φτάνει ακόμα και το 40%, για περιστατικά όπως τον καρκίνο του προστάτη, του πνεύμονα και του στομάχου.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ντομάτες, όπως τα σταφύλια και το κρασί, περιέχουν αυξημένα ποσοστά φλαβονοειδών ουσιών: προανθοκυανιδίνη, κατεχινικό οξύ, φλαβόνη, φλαβονόλη, καμφερόλη και κερκετίνη, οι οποίες δρουν αντιοξειδωτικά και είναι άριστοι εκκαθαριστές των ελεύθερων ριζών καθώς βρίσκονται ακριβώς κάτω από τη φλούδα. Για τον λόγο αυτό, όταν η ντομάτα ξεφλουδιστεί, χάνεται ένα σημαντικό μέρος των ουσιών αυτών και είναι προτιμότερο να τις τρώτε με τη φλούδα.

Επιπλέον στην Ουαλία, ύστερα από μελέτη οι ντομάτες ήρθαν πρώτες στη λίστα των τροφών που προστατεύουν τον οργανισμό μας από την οξεία σκωληκοειδίτιδα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η περιεκτικότητα της σε β-καροτίνη, καθώς μαζί με το σελήνιο και τις βιταμίνες Ε και C αποτελούν την ομάδα των τεσσάρων κυριοτέρων αντιοξειδωτικών ουσιών που εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες. Επίσης, το σελήνιο  βοηθά ευεργετικά το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ενώ η βιταμίνη Ε, αυξάνει τη γονιμότητα και βοηθά τη σεξουαλικότητα.

Από την άλλη πλευρά, οι βιταμίνες τις ομάδας Β που έχει η ντομάτα, είναι υπεύθυνες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού και του νευρικού μαςσυστήματος, ενώ το χρώμιο βοηθά στην αντιμετώπιση διαταραχών του μεταβολισμού της γλυκόζης, που αφορά κυρίως τους διαβητικούς. Επίσης το κάλιο βοηθά στην καλή καρδιακή λειτουργία, ενώ το μαγνήσιο δρα ενάντια στα συμπτώματα του στρες.

Ένα ακόμη θετικό της ντομάτας, είναι πως διαθέτει σε αφθονία φολικό οξύ, το οποίο βοηθά στην ανασυγκρότηση και την αποκατάσταση των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού. Ειδικά όσοι ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή ή καταναλώνουν αυξημένη ποσότητα αλκοόλ ή κρέατος, αλλά και οι έγκυες γυναίκες και τα άτομα τρίτης ηλικίας, καλό είναι να καταναλώνουν καθημερινά ντομάτες, καλύπτοντας έτσι τις αυξημένες ανάγκες του οργανισμού  σε φολικό οξύ.

Μια ντομάτα μέτριου μεγέθους, περίπου 150 gr,  έχει μόνο 35 θερμίδες. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, δεν περιέχει χοληστερόλη, σχεδόν καθόλου νάτριο, ούτε κορεσμένα λίπη. Αυτό τη καθιστά σωτήρια λύση για την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας, την πρόληψη και αντιμετώπιση της υψηλής πίεσης και των καρδιοπαθειών, καθώς μειώνει την ‘κακή’, LDL χοληστερόλη, αλλά και της παχυσαρκίας.

Τέλος, έχει παρατηρηθεί πως περιέχει μεγάλη ποσότητα λυκοπένης, μιαςτης αντιοξειδωτικής ουσίας  που προλαμβάνει τα φαινόμενα γήρανσης και τις καρδιοαγγειακές παθήσεις, δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ προστατεύει τον οργανισμό από σοβαρές ασθένειες, όπως